Door Peter Boel
Ineens was Lucien van Beek daar weer in de wedstrijd Apeldoorn-De Waagtoren. De Leidenaar was jarenlang een trouwe speler bij het Apeldoornse team, en markeerde zijn terugkeer met een flinke klap: een aanvalszege op Danny de Ruiter die hem de schoonheidsprijs opleverde, zijnde het New In Chess-boek Grind Like a Grandmaster van David Howell en Magnus Carlsen. Runner-up was Kennemer Combinatie-speler Iwo Godzwon met eveneens een aanvalsoverwinning. De man met de meeste partijen ooit in de Hoofd-/Meesterklasse, Friso Nijboer, kreeg een eervolle vermelding met een gepolijste zwartzege op Ruud van Meegen.
Lucien van Beek stopte in 2009 met schaken voor Apeldoorn vanwege een combinatie van factoren, zo vertelde hij desgevraagd. Hij vond dat hij zijn niveau niet meer haalde, had geen zin meer om openingen te pluggen en had inmiddels zijn studie verruild voor een baan. “Bovendien had ik het spel na 20 jaar op een gegeven moment wel gezien, de partijen begonnen allemaal op elkaar te lijken.” Hij viel nog een paar keer in tot in de herfst van 2011, maar toen stopte hij definitief. Hij deed tot en met 2018 helemaal niets meer aan schaken. In dat jaar ging zijn zoon bij de jeugd van LSG spelen en kreeg Lucien ook weer de smaak te pakken. Bij het Kroeg en Lopertoernooi in Leiden vroegen zijn (oud-)teamgenoten Roeland Pruijssers en Stefan Kuipers hem terug te komen bij het oude vriendenteam in Apeldoorn. “Ik was erg skeptisch maar ze drongen serieus aan en toen heb ik maar ja gezegd.”
En een betere rentree kon de 44-jarige Leidenaar zich niet wensen. In een (niet al te theoretische) Grünfeld-Indische variant trok hij snel ten aanval en dat werd beloond.
Lucien van Beek – Danny de Ruiter
Apeldoorn-De Waagtoren
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.cxd5 Pxd5 5.e4 Pxc3 6.bxc3 Lg7 7.Le3 c5 8.Dd2 0–0 9.d5
Een rechttoe-rechtaan aanpak. Het populairst zijn hier 9.Pf3 en het directe 9.Tc1.
9…Da5 10.Tc1 Td8
Goed en populair is hier 10…e6 om het witte centrum meteen aan te pakken. Ook 10…f5 is mogelijk.
11.Pf3 Pc6
Nu is 11…e6 iets bezwaarlijker wegens 12.Lg5.
12.Lh6!?
12…Lh8?
En nu was 12…e6 weer wel de beste! Na 13.Lxg7 (speelt wit 13.Lg5 f6 14.Le3, dan heeft zwart een extra tempo en heeft hij geen problemen na 14…b6; wit moet zelfs uitkijken omdat zijn koningsvleugel nog niet ontwikkeld is) 13…Kxg7 14.Lc4 exd5 15.Lxd5 Le6 16.h4 Lxd5 17.exd5 Pe7 is 18.h5 te langzaam wegens 18…Txd5; wit moet met 18.c4 een dameloos middenspel ingaan dat al licht gunstig is voor zwart.
13.h4! b5
Probeert tegenspel te creëren met een aanval op c3, maar wit is nu sneller.
14.h5 b4 15.hxg6 hxg6
Natuurlijk niet 15…Lxc3? 16.gxh7+ Kh8 17.Txc3 en wit wint.
16.Lf8!
Een wending die bekend is uit de Siciliaanse Draak. 16…Txf8 gaat mat na 17.Dh6.
16…Lf6 17.Dh6 bxc3 18.Lc4
Brengt Dxg6+ in de stelling.
In zijn videoverslag van de match maakte Stefan Kuipers nog gewag van het aantrekkelijke en waarschijnlijk nog sterkere alternatief 18.Le2 c2+ 19.Kf1 La6 20.Pg5! Lxe2+ 21.Kg1 Pe5 22.Lxe7! en mat op h7 of h8 is niet te verhinderen. Na de tekstzet is op 18…c2+ 19.Kf1 minder goed omdat 19…Dc3! niet zo duidelijk is. Maar er is een andere oplossing:
18…c2+ 19.Pd2
19…Dc3
De juryleden maakten nog speciale melding van de variant 19…Pe5 20.Lxe7! en het is ondekbaar mat! Na de tekstzet kan wit het iets prozaïscher afmaken:
20.dxc6 Dxd2+ 21.Dxd2 Txd2 22.Kxd2 Lg5+ 23.Kxc2 Kxf8
Wit moest nog wel even vooruitzien dat 23…Lxc1 hier niet goed is; na 24.Lxe7! moet zwart de c1-loper geven om 25.Lf6 met mat te verhinderen.
24.Th8+ Kg7 25.Tch1 f5
In een hopeloze stelling kiest Danny voor een snelle ondergang
26.e5 f4 27.T1h7#
Heel veel tijd heeft Lucien van Beek niet op de zaterdagen; hij verwacht dit seizoen twee of drie potjes te kunnen spelen als invaller. De pluggers van de andere teams zijn gewaarschuwd.
Een goede nummer twee was Iwo Godzwon. Juryleden Thomas Willemze en Frank Erwich schreven: “Wit zette zijn aanval fraai op met 22.Te5, maar verder was de aanval iets te eenzijdig om in aanmerking te komen voor de schoondheidsprijs.”
Iwo Godzwon – Luca Suvorov
Kennemer Combinatie-Zuid Limburg
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0–0 b5 6.Lb3 Lc5 7.a4 Tb8 8.c3 d6 9.d4 Lb6 10.a5 La7 11.h3 0–0 12.Le3 exd4 13.cxd4
13…Pxe4
Een riskante maar nog bekende pionroof.
14.Ld5 De8 15.Te1 Pf6 16.Lg5
16…Dd7
Nieuw maar niet goed! Doorgaans offert zwart hier de dame met 16…Pxd5 17.Txe8 Txe8 waarna wit ietsje beter staat. De meer populaire keuze op zet 13 is dan ook 13…Pb4.
17.Lxf6 gxf6 18.Dd2!?
Godzwon gaat er direct op af. Gewoon eerst de ontwikkeling afmaken met 18.Lxc6 Dxc6 19.Pc3 was ook prima; die aanval komt toch wel.
18…Pe7 19.Le4 d5
De loper wegjagen met 19…f5 was beter om de diagonaal b1-h7 te sluiten. Weliswaar geeft zwart veld g5 weg, maar bij schaakjes heeft hij altijd …Pg6.
20.Lc2 Pg6
Iets handiger lijkt meteen 20…Dd6 om na 21.Dh6 te reageren met 21…Lf5 22.Txe7 Lxc2 23.Pc3 b4! (23…Dxe7?? 24.Pxd5). Dan kan wit met 24.Pxd5! een kansrijk stukoffer plegen, maar winnend voordeel levert dat niet op.
21.Dh6 Dd6
22.Te5!
De zet die deze partij op de shortlist bracht. Als je hem eenmaal ziet, zijn de pointes niet ingewikkeld: 22…Pxe5 23.Dxh7 is meteen mat en 22…fxe5 23.Pg5 twee zetten later. En nu dreigt er natuurlijk nog een snel mat met 23.Th5.
22…Td8 23.Th5 Pf8
Dekt het mat, maar houdt wit niet tegen.
24.Lxh7+ Pxh7 25.Dxh7+ Kf8 26.Pc3 Le6 27.Te1 c6
Nu moet wit de zwarte koning alleen nog af zien te snijden, en dat doet hij met:
28.Ph4 Ke8 29.Pf5
En opgegeven. Na 29…Dc7 beslist 30.Txe6+ en 29…Df8 30.Pg7+ Kd7 31.Pxe6 is ook uit.
Een partij van een heel ander kaliber is de volgende. Nijboer gaf hier met zwart “een ware masterclass in het optimaliseren van je stukken,” schreef het koppel Erwich/Willemze. “Het was fraai om te zien hoe Nijboer achtereenvolgens zijn toren, zijn paarden en tot slot zijn lopers bleef verbeteren totdat zijn tegenstander geen vin meer kon verroeren en op moest geven.”
Ruud van Meegen – Friso Nijboer
Kennemer Combinatie-Zuid Limburg
1.Pf3 d6 2.d4 Pf6 3.g3 g6
Nijboers oude liefde voor het Koningsindisch roest niet.
4.b3 Lg7 5.Lb2 b5 6.Lg2 Lb7 7.0–0 0–0 8.Pbd2
Lichtelijk irritant was hier 8.Dd3 a6 9.c4 en wit pakt ruimte.
8…Pbd7
9.Te1
9.c4.
9…c5
Nu pakt zwart de grootmeester het initiatief, en hij laat niet meer los.
10.e4 cxd4 11.Pxd4 Db6 12.a4 a6 13.axb5 axb5 14.De2 Pe8 15.De3
Passiever maar ook steviger was 15.Txa8 Lxa8 16.c3.
15…e5! 16.P4f3 Dxe3 17.Txe3 Txa1+ 18.Lxa1 Pef6
Het is instructief te zien hoe lang Nijboer nu de voor de hand liggende zet …Lh6 achterwege laat. Eerst verbetert hij zijn andere stukken.
19.Lb2 Ta8 20.Pe1 Ta2 21.Lc3 Pc5 22.f3
22…Pa6?!
Toch een klein smetje op het gestroomlijnde spel van zwart. Wit had nu één zwart stuk, het paard, buitenspel kunnen zetten met 23.b4!. Zwart staat nog steeds duidelijk beter, maar hij had materiaal kunnen winnen met 22…Lh6 23.Te2 b4 24.Lxb4 La6 25.Tf2 (25.Pc4? Pxb3) 25…Le3. Het kan ook zijn dat Nijboer dit gewoon te min vond.
23.Pf1?! b4 24.Ld2
24…d5!
Eindelijk de pionnendoorbraak. Wit staat volkomen machteloos.
25.exd5 Pxd5 26.Te2 Pc5 27.Pe3 Pc3 28.Lxc3 bxc3 29.Pd1
Dat gaat niet goed met al die paarden op de onderste rij:
29…e4! 30.fxe4 Ld4+ 31.Kh1 La6 32.Lf1 Ta1 0-1
De volgende partij kende een paar interessante momenten:
Steven Geirnaert – Jonas Hilwerda
Charlois Europoort-Groninger Combinatie
Hilwerda trok hier ten tegenaanval met:
16…Te6!?
16…cxd4 was genoeg voor gelijkspel omdat 17.exd4 Dxd4 18.Lc3 uitstekend is voor zwart na 18…Da4.
17.f3! Th6?
Hierop had Geirnaert gespeculeerd. Hij plaatste nu een kansrijk dameoffer:
18.Dxh6! gxh6 19.fxe4
De pointe is dat f7 niet goed te dekken is.
19…cxd4
20.Lc4
Beter, en waarschijnlijk winnend, was 20.Lb7! dxe3 21.Lxe3 Tb8 22.Ld5 Dd7 want nu de toren niet op a8 staat hangt a7 en wikkelt wit winnend af met 23.Txf7 Dxf7 24.Lxf7+ Kxf7 25.Tc7+.
20…dxe3 21.Lc3
Wit moet een tempo verliezen; 21.Txf7 exd2 verliest; 21.Lxe3 is minder overtuigend na 21…Tc8 omdat wit dan met de loper op f7 moet slaan. Na de tekstzet zou dat na 21…Tc8?? meteen mat zijn.
21…Dd7
Duidelijk gedwongen. Het eindspel blijft na de volgende afwikkeling gunstig voor wit, maar hij had hier nog een extra tempo kunnen pakken met 22.Tcd1.
22.Txf7 Dxf7 23.Ld4!?
23.Lxf7+ Kxf7 24.Tf1+ Ke8 25.Tf3 Lc5 26.Kf1 b5 27.Tg3 als beter aan, maar het is begrijpelijk dat Geirnaert de zwarte e-pion wil uitschakelen en dat heeft wit hier nog niet voor elkaar.
23…Te8 24.Lxf7+ Kxf7 25.Tc7+ Kg8 26.e5
26…e2?
26…Lg7! 27.Txa7 Lxe5 was taaier, omdat na 28.Lxe3 (28.Lxb6?? e2 29.Lf2 Ld4 en zwart wint!) 28…b5 29.b3? zwart de pion toch terugwint met 29…Lxh2+. 29.Ta5 of 29.Tb7 geeft wit nog wel winstkansen.
27.Kf2 Ld6 28.Txa7 Lxe5 29.Lxe5 Txe5 30.Ke1 Tg5
31.Te7
Dit won uiteindelijk, maar 31.Ta3! was simpeler, met de pointe 31…Txg2 32.Tg3+ met een gewonnen pionneneindspel. Hilwerda wist het lastige toreneindspel niet te houden:
31…Txg2 32.Txe2 Tg4 33.Te3 Kf7 34.Tb3 Tg6 35.Ke2 Ke7 36.Kd3 Kd7 37.Kc4 Kc6 38.Th3 Tg4+ 39.Kb3 Tg6 40.Th5 Tf6 41.Ka4 Tf4+ 42.b4 Tf6 43.Th3 Kb7 44.Te3 Tf2 45.Te7+ Kc6 46.Te6+ Kb7 47.Txh6 Tf7 48.Th4 Te7 49.b5 Tf7 50.Kb4 Tc7 51.a4 Td7 52.a5 bxa5+ 53.Kxa5 Tf7 54.Th6 Tg7 55.h4 Te7 56.Tf6 Tg7 57.h5 Te7 58.h6
En wit gaat zijn toren op g7 zetten.
1-0
We besluiten met nog een vlotte aanvalspartij. De jury vond het zwarte spel echter te passief (met name zijn 9e zet) en daardoor de partij te eenzijdig voor een schoonheidsprijs.
Zyon Kollen – Daan Noordenbos
Charlois Europoort-Groninger Combinatie
1.d4 e6 2.Pc3 d5 3.e4 Pf6 4.Lg5 dxe4 5.Pxe4 Pbd7 6.Pf3 Le7 7.Pxf6+ Lxf6 8.h4 0–0 9.Ld3
9…h6?
Een klein foutje met grote gevolgen. Met het actievere 9…c5 kon zwart zich goed verdedigen, bijvoorbeeld 10.De2 cxd4 11.De4 g6.
10.De2! Te8
10…hxg5 11.hxg5 Lxg5 is nog niet zo simpel en instructief: 12.Lh7+ Kh8 13.Pxg5 Dxg5 14.Ld3+ Kg8
(analysediagram)
15.Th5! (de zwarte dame moet van de dekking van h5 losgeweekt worden) 15…Df6 16.Lh7+ Kh8 17.Lg6+! (en vervolgens van h6!) 17…Kg8 18.Th8+ Kxh8 19.Dh5+ Kg8 20.Dh7#.
11.De4 Pf8 12.Lxf6! Dxf6 13.Pe5 c5 14.g4 Td8
15.g5!
Zwart heeft geen geluk: nu kan 15…hxg5 16.hxg5 Dxg5 niet wegens de vorktruc 17.Th8+. Als wit al lang had gerokeerd was 16…Dxg5 met schaak geweest.
15…Df5
15…De7 16.gxh6 was ook niet om aan te zien, maar nu wordt de zwarte dame gevangen:
16.De3! cxd4 17.Dg3
En klaar.
17…Te8 18.Lxf5 exf5 19.gxh6 g6 20.0–0–0 1-0
