Eerder dit jaar hebben wij Sandra van Essen mogen interviewen over haar beroep als sportpsycholoog. Wat is een sportpsycholoog en wat voor impact kan het hebben op de sporter? In dit interview deelt ze haar eigen schaakervaringen en beschrijft ze hoe ze sporters begeleidt en mentaal traint die in zijn of haar presteren belemmerd worden.
Wat is je eigen schaakervaring?
Mijn eigen ervaring met schaken is, dat ik al heel jong van mijn vader leerde schaken. Mijn vader Wim was een enthousiaste (beetje fanatieke) schaker, speelde correspondentieschaak (toen nog met kaartjes!), maar ook bij een vereniging. Ik vond het leuk, haalde mijn schaakdiploma’s en op mijn 11e deed ik mee aan de Amersfoortse kampioenschappen. Van het een kwam het ander, ik ging ook bij de vereniging (Schaakgenootschap Amersfoort), deed mee aan de competitie (als enige meisje meestal). Daarna kwamen toernooien, regionale kampioenschappen en nam ik 4 x deel aan het NK voor meisjes. Dat waren heel leuke weken en als ik eerlijk ben, vond ik het spelen van wedstrijden en toernooien het leukste. Ik was niet zo bezig met schaakstudie. Dus op mijn 18e was dat een belangrijke reden om te stoppen, want zonder zelfstudie wist ik dat ik mijn plafond niet verder zou verhogen. Ik deed daarnaast ook aan atletiek, ook op nationaal niveau en toen was de keuze snel gemaakt. Nu in de Corona-tijd heb ik het schaken weer een beetje herontdekt en opgepakt, met mijn zoon en via online platforms. Erg leuk, behalve als je door domme zetten verliest natuurlijk…., want fanatiek ben ik nog steeds.
Wat doe je als sportpsycholoog?
Een sportpsycholoog biedt mentale training en begeleiding aan iemand die in zijn of haar presteren belemmerd wordt. De hulpvraag van een sporter staat daarbij centraal, dus die kan liggen op het gebied van wedstrijdspanning, concentratie, maar ook bijvoorbeeld heimwee of communicatie. Het werken aan deze hulpvraag gebeurt middels gesprekken en opdrachten.
Wat voor impact kan een sportpsycholoog hebben op de sportprestaties van schakers?
Zoals bij vraag 2 is aangegeven, staat de hulpvraag van de sporter/de schaker centraal. Soms is de impact van een sportpsycholoog groter dan andere keren, als bijvoorbeeld iemand met overbelastingsklachten komt en er eigenlijk geen zin meer in heeft. Burnout in de sport komt nog best wel eens voor en hoe je daarmee omgaat en keuzes maakt, is dan weer heel bepalend voor de toekomst. Een andere keer gaat om concentratie, hoe houd ik mijn aandacht vast op cruciale momenten?
Heb je al eerder schakers begeleid?
Dat heb ik! en ook andere denksporters.
Welke onderwerpen komen aan bod tijdens de sessies?
Nogal eens gaat het over omgaan met wedstrijdspanning, concentratie, zelfvertrouwen en motivatie.
Wat is het verschil tussen een denksport en een fysieke sport op dit gebied?
Een heel belangrijk verschil tussen een denksport en een fysieke sport is mijns inziens, dat als het gaat om bijvoorbeeld stressregulatie je als schaker bewust moet leren om ook het fysieke aandacht te geven. Een fysieke sporter is daar altijd al mee bezig, herkent bijvoorbeeld spierspanning en zal dan wellicht zonder bij na te denken nog even wat gaan bewegen, rekken etc. Een schaker heeft deze natuurlijke uitlaatklep niet, zal zich dus bewust moeten zijn van wat ons stresssysteem doet in tijden van spanning en daarmee omgaan. Want de invloed van stress op ons handelen is groot, daardoor kunnen we bijvoorbeeld minder helder denken. En ja, dat is nou net wat de sport schaken inhoudt!
Wat ik wil delen:
Dat ik het heel leuk vind, dat ik door jou benaderd ben!
Meer informatie over Sandra en haar trainingen vind je op haar website.
