Voorzitter Bianca de Jong-Muhren van de KNSB maakte zaterdag jl. tijdens de vergadering van de Bondsraad in Utrecht bekend dat zij in juni 2024 terugtreedt. Zij blijft nog een half jaar aan als voorzitter zodat er nog voldoende tijd is om een opvolger te vinden. In een interview met deze website licht Bianca haar besluit toe om na ruim drie jaar voorzitterschap het stokje over te dragen. Zij kijkt ook terug op haar voorzitterschap en op het bijna voorbije jubileumjaar.
Door Frank Clevers, redacteur websites KNSB, foto’s Frans Peeters
Persoonlijke drive
Even terug naar ruim drie jaar geleden. Waarom ben je eraan begonnen? Had je een persoonlijke drive?
“Ik wist wel dat de vacature van voorzitter er was, maar dacht er helemaal niet aan om erop te reageren. Tot Iozefina Werle bij mijn afscheid van de ChessQueens tegen me zei dat het echt iets voor mij zou zijn. Eerst dacht ik nog ‘ik heb het veel te druk en dat is niks voor mij’, maar het zaadje bleek toch geplant en het bleef in mijn hoofd terugkomen. Ik realiseerde me wel dat het veel tijd zou gaan vergen, maar ben er toch voor gegaan. Mijn idee was: het schaken heeft me als kind veel gebracht qua persoonlijke ontwikkeling en zelfvertrouwen en toen hebben anderen veel voor mij gedaan. Nu kon ik iets terugdoen. Ook had ik al diverse rollen vervuld en was al voorzitter geweest van de Stichting ChessQueens en mijn schaakleven bouwde eigenlijk als vanzelf naar het KNSB-voorzitterschap toe. Ook vond ik het wel een mooie gedachte om in de voetsporen te treden van mijn vader, want hij is in het verleden KNSB-bestuurder geweest.”
Had je bepaalde doelstellingen? Idealen?
“Eerst nog niet, want ik wist er nog te weinig van. Maar toen ik me erin ben gaan verdiepen en met wat mensen sprak zoals mijn voorgangster Marleen van Amerongen, werd wel een doelstelling duidelijk, namelijk dat de schaakwereld te lang naar binnen gericht geweest is en dat we meer naar buiten zouden moeten kijken. Dat we niet alleen naar ons eigen schaakwereldje en naar de eigen leden moeten kijken, maar ook naar de niet-leden: naar iedereen die schaken leuk vindt en wat we als KNSB voor die mensen kunnen betekenen. De missie is: ‘we willen dat iedereen in Nederland onze schaakpassie deelt’. Dat is ook de rode draad geworden in ons strategiedocument, het Meerjarenbeleidsplan 2022-2025.”
Is het geworden wat je verwacht had?
“Ik denk dat we een heel mooi Meerjarenbeleidsplan hebben afgegeven en met de uitvoering op de goede weg zijn. Het tempo mag altijd wel wat hoger zijn. Ik kom uit commerciële organisaties en dan ben je gewend dat het sneller gaat, dus ik heb voor mezelf wel even een modus moeten vinden om ermee om te gaan dat niet alles zo snel gaat als je zou willen. Maar we zijn op de goede weg en zijn de juiste dingen aan het doen.”
Social media
Kun je wat voorbeelden noemen van die ‘goede dingen’?
“Het is moeilijk om hier alles te noemen. Een paar voorbeelden wil ik eruit lichten. Er is heel veel werk gemaakt van de profilering van het schaken en van de KNSB op de social media zoals Instagram en Facebook en we maken ook volop gebruik van communicatiekanalen als Twitch en YouTube. Daarmee bereiken we ook veel niet-leden. Ik word er zelf helemaal enthousiast van als ik al die posts en nieuwsbrieven zie. Ons ideaalbeeld is een breed offline en online aanbod voor iedere schaker. Iedereen die wil schaken moet gemakkelijk de mogelijkheid hebben om te schaken. Dat hebben we ook in de structuur van de websites aangepast, dat alle benodigde informatie makkelijk op één plek te vinden is. Ook hebben we recentelijk – na een discussie van twintig jaar – het pand in Haarlem verkocht en zijn we verhuisd naar de Weerelt van Sport in Utrecht. Daar zitten we samen met andere sportbonden in een pand, wat de samenwerking en kennisdeling tussen sportbonden stimuleert. Belangrijk is ook de wijziging van onze organisatiestructuur: de omvorming van een bondsraad naar een ledenraad.”
Ik word er helemaal enthousiast van als ik al die posts en nieuwsbrieven zie.
Bianca de Jong-Muhren
Ledenraad
Waarom is dat zo belangrijk, een ledenraad in plaats van een bondsraad?
“We krijgen dan een bredere en meer diverse vertegenwoordiging van de achterban. Nu schuiven de regionale bonden zelf hun bondsraadsleden naar voren en zit er geen check op de samenstelling van de bondsraad. Het aantal vrouwen in de bondsraad is nu nul. Bij de nieuw te verkrijgen ledenraad is het uitgangspunt dat minimaal 30 procent vrouw is en er worden voorwaarden aan de kandidaten gesteld zoals voldoende tijd hebben, ervaring hebben met het besturen van een club, een breed netwerk hebben. Ook worden de nodige competenties gevraagd en borgt de selectiecommissie dat een aantal specialisaties sowieso geborgd zijn, dan moet je denken aan topschaak en jeugdschaak, maar bijvoorbeeld ook bredere kennis als ICT/innovatie en financiën. Misschien komen er ook wel niet-schakers in voor het outside-in perspectief. Een selectiecommissie buigt zich over alle kandidaten. Je krijgt uiteindelijk een ledenraad die diverser is en mensen heeft met specifieke kwaliteiten die gebruikt kunnen worden. Ik verwacht er veel van.”
Vrouw in mannengezelschap
Je bent na Marleen van Amerongen de tweede vrouwelijke voorzitter in het 150-jarige bestaan van de KNSB. Een vrouw, ook nog een jónge vrouw. Was dat wennen voor jezelf? Of wellicht moesten anderen eraan wennen?
“Je kon wel merken dat mensen het soms verrassend vonden om een vrouw als voorzitter van de KNSB te zien. In de bondsraad voelde ik me in het begin wel een vreemde eend in de bijt, want het zijn alleen mannen en ook qua leeftijd een tamelijk homogene groep. Ik ben dat soort groepen mensen in m’n werk en andere nevenfuncties helemaal niet gewend. Het is goed dat er nu door de instelling van de ledenraad meer vrouwen zullen komen. Het is goed om een mix te hebben van profielen en achtergronden, want dan kom je tot een betere besluitvorming. Dat heb ik teruggezien in het KNSB-bestuur, waar tijdens mijn bestuursperiode telkens twee of drie vrouwen in hebben gezeten. Het is voor het imago van het schaken ook goed dat er meer vrouwen komen. Je laat daarmee zien dat schaken geen mannenzaak is en dat ook vrouwen en meisjes schaken; dat zal ze stimuleren om het te gaan doen. Daarom is het ook belangrijk om rolmodellen te hebben en bijvoorbeeld topspeelsters als Eline Roebers en Machteld van Foreest te ‘gebruiken’ als uithangbord.”
In de bondsraad voelde ik me in het begin wel een vreemde eend in de bijt
Bianca de Jong-Muhren
Jubileumjaar
Het 150-jarig jubileum van de KNSB wordt eind deze maand in Groningen afgesloten. Hoe kijk je terug op het jubileumjaar?
“Enorm trots! We hebben met onze organisatie en onze vrijwilligers iets heel moois neergezet dit jaar. Prachtig ook om die intrinsieke motivatie te zien om het schaken in Nederland op de kaart te zetten. Het heeft ons echt iets gebracht. Heel veel vrijwilligers zijn gemobiliseerd en we hebben veel nieuwe contacten gekregen en bestaande contacten nieuw leven ingeblazen. We hebben bijvoorbeeld evenementen gehouden voor mensen uit het bedrijfsleven die het schaken leuk vinden. Het is nu belangrijk om dat vast te houden en voor die mensen minimaal eenmaal per jaar iets te organiseren, want dat zijn ook sponsors voor de toekomst. We hebben ook veel contact gehad met NOC*NSF en met de FIDE. We hebben in Eindhoven de FIDE Jeugd Olympiade en een meisjes toptienkamp georganiseerd. Dat hebben we heel goed gedaan en iedereen, ook de FIDE, was tevreden. Dat is ook iets om op voort te borduren. Want je kunt misschien in de toekomst weer eens een FIDE evenement of een topvrouwentoernooi in Nederland houden.”
“Een ander hoogtepunt was natuurlijk het grote schaakfeest op 31 mei in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Daar bruiste het van de activiteiten. Er waren wel meer dan duizend kinderen. We hebben toen bijvoorbeeld ook kinderen uit achterstandswijken aan het schaken gekregen. Daar ligt ook een kans om in de toekomst iets mee te gaan doen. Verder vond ik zelf ook de Nationale Schoolschaakdag heel bijzonder en het was op de school van mijn kinderen heerlijk om te zien wat schaken doet met kinderen. Een hoogtepunt vond ik ook de Nationale Sportherdenking op 4 mei waarbij dit jaar de schaaksport centraal stond. Heel bijzonder om de verhalen te horen en dat veel mensen in de Tweede Wereldoorlog in de concentratiekampen schaakten, als een manier om afleiding te hebben, een soort overlevingsmethode. Het lichaam gevangen, maar de geest vrij.”
Media
Hebben de media voldoende aandacht voor het schaken?
“Je merkt dat de media geïnteresseerd zijn als er iets sensationeels gebeurt, of dat nou positief is of negatief. Dan springen ze erop. Als je een toernooi organiseert waar niks gebeurt, vinden ze het niet interessant. De kwestie Niemann-Carlsen en The Queen’s Gambit werden breed uitgemeten en we hebben gelukkig ook de media gehaald met jubileumactiviteiten. Het Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee krijgt ook veel aandacht, dat heeft inmiddels wel een soort status aparte. Maar met het loeisterke NK en de Jeugd Olympiade is vrijwel niets gedaan en dat terwijl dat voor ons juist sportieve hoogtepunten waren. We hadden voor het eerst in lange tijd een officieel FIDE-evenement in Nederland. Wel werd ik tijdens dat toernooi ’n keer gebeld, maar niet over de Olympiade maar over iets anders: de FIDE had net een statement uitgebracht over transseksuelen. Dat is wel tekenend. Maar mijn gevoel over de media en schaken is over het algemeen wel positief. In mijn tijd als voorzitter is er best veel aandacht voor schaken geweest bij de media.”
Als je een toernooi organiseert waar niks gebeurt, vinden de media het niet interessant.
Bianca de Jong-Muhren
Gezin en werk
Je hebt gezegd dat het nu tijd is om je tijd en energie in andere dingen te stoppen. Welke gaan dat worden?
“Uiteraard gezin en werk en verder wil ik wat meer gaan tennissen en naar de sportschool. Het voorzitterschap heeft vooral het afgelopen jaar vanwege het jubileum heel veel tijd gevergd, het eerste halfjaar wel zestien uur per week. Dat was wel veel van het goede en dan gaan andere belangrijke dingen eronder lijden. Daarom is het goed en belangrijk om meer tijd te krijgen voor werk, gezin en voor mezelf.”
Tijdens de Bondsraad op 8 juni 2024 treed je terug. Als er dan nog geen opvolger is, is er dan niet toch een kansje dat je blijft tot er iemand is?
“Haha, nee hoor. Echt niet. Ik heb in september in het bestuur gezegd dat ik in de Bondsraad van december zou aankondigen dat ik terugtreed en dat gaat ook gebeuren in de Bondsraad van juni 2024. Er is nu nog een halfjaar om een opvolger te vinden. Het is een mooie periode geweest waarin ik met heel veel mensen fijn heb samengewerkt en ik ben er ook dankbaar voor dat deze functie mij erg heeft geholpen in mijn persoonlijke ontwikkeling. Dat wil ik mijn opvolger of opvolgster graag meegeven: dit is een hele mooie rol om je verder persoonlijk te ontwikkelen.”
Mag men je nog wel ergens voor vragen?
“Dat is al gebeurd. Ik ga een nieuw te vormen werkgroep leiden om het meisjes- en vrouwenschaak te stimuleren. Een thema dat mij nauw aan het hart ligt”.
Bekijk ook Bianca’s eigen website:
