door Peter Boel
Doorbreken, dat is iets wat Jan Smeets natuurlijk al lang geleden heeft gedaan. Maar na een lange tijd van relatieve inactiviteit kunnen we tenminste weer af en toe zijn spel bewonderen in de KNSB-competitie. Spelend voor LSG versloeg hij Utrechter Xander Wemmers met een elegante doorbraak en won daarmee de New In Chess Schoonheidsprijs, het boek Think like Ivanchuk van Viktor Moskalenko. Een nog wat oudere bekende, Rini Kuijf, zond zijn eigen partij uit klasse 1B in met zijn eigen geestige commentaar. Sim Maerevoet en Borna Mohammadi Nia deden ook mooie dingen op het bord.
Misschien wel de allermooiste offeraanval werd gespeeld in de partij Cardon-Elgersma van Kennemer Combinatie-HWP Sas van Gent, maar helaas was het hele zetverloop al bekend uit de partij Moiseenko-Korley, Helsingor 2019, waarvan Onno Elgersma dus op de hoogte was en Helmut Cardon blijkbaar niet.
Juryleden Willy Hendriks en Rick Lahaye waren het unaniem eens dat de volgende partij de mooiste/beste was uit ronde 2. “Vanuit een gelijke opening kreeg wit langzaam de overhand en even later dankzij een triplering op de d-lijn winnend voordeel. Dat zette hij met een fraai torenoffer om in een beslissende koningsaanval,” schreef Hendriks.
Jan Smeets – Xander Wemmers
LSG IntelliMagic-Paul Keres
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.Lb5+ Ld7 4.c4 Pf6 5.Pc3 g6 6.0–0 Lg7 7.d4 cxd4 8.Pxd4 0–0 9.De2 Pc6 10.Pc2 a6 11.La4 Da5 12.Ld2 Tfc8 13.h3 Dd8 14.Lxc6 bxc6
Actiever was 14…Lxc6 gevolgd door een snel …b7-b5. Nu pakt Smeets langzaam maar zeker het initiatief.
15.Tad1 Dc7 16.b3
Geen enkel tegenspel over de b-lijn.
16…Le8 17.f4 Pd7 18.Pe3 a5 19.Kh1 Tcb8 20.Pg4 f6 21.f5 Lf7 22.Ph6+ Lxh6 23.Lxh6 Pe5 24.Lf4 Tb4 25.Dd2 g5 26.Lxe5 dxe5 27.Tf3 Kg7 28.Td3 Ta7 29.g4 Tab7
30.Td8
Het kon al een stuk harder gaan op de h-lijn na 30.h4! h6 31.hxg5 en 32.Dh2.
30…h6
Zwart kon hier het ergste vermijden met de grappige zet 30…Ld5!, maar na 31.exd5 Dxd8 32.dxc6 Dxd2 33.Txd2 Tc7 34.Td7 staat wit ook zeer goed in het eindspel.
31.h4 gxh4?
Wemmers kiest voor een snelle en elegante ondergang:
32.Th8! Kxh8 33.Dxh6+ Kg8 34.g5
Met al het zware zwarte geschut op de damevleugel brengt dit kleine pionzetje de beslissing.
34…Db6
35.g6! Lxc4 36.Dh7+ Kf8 37.g7+ 1-0
“Ooit schreef ik naar aanleiding van een KNSB wedstrijd tegen het team van Kuijf dat Rini’s puzzels in het AD nog spannender zijn dan zijn partijen,” schreef Lahaye. “Dit naar aanleiding van een snelle remise. Maar ik neem mijn woorden terug. Als hij ervoor gaat zitten, dan laat deze oud-Nederlands Kampioen zijn klasse zien! Een heel mooie pot.” En Hendriks: “Wit pakte een pion mee in de opening maar kreeg daar al snel spijt van. Het lukte hem nog wel lang te rokeren maar daar kreeg hij een vernietigende koningsaanval over zich heen. Sterk afgerond door zwart.”
Rini Kuijf kijkt bij de andere partijen. foto Frans Peeters
Richard Ammerlaan – Rini Kuijf
DSC Delft-Krimpen aan den IJssel (klasse 1B)
(commentaar Rini Kuijf)
1.d4 d5 2.Lg5 f6 3.Lf4 c5 4.e3 Pc6
5.Pc3 e5 6.dxe5 fxe5 7.Lg3 Pf6 8.Lb5 d4 9.Lxc6+ bxc6 10.Pe4 Le7 11.Pxf6+ Lxf6
12.Lxe5
Dit wint een pion, maar dat is voorlopig niet belangrijk.
12…0–0 13.Lxf6 Dxf6 14.Pf3 La6
15.c4!
Nog een inventieve verdediging.
15…Lxc4
Na 15…dxc3 16.Db3+ en 17.Dxc3.
16.Dc2 Ld5 17.0–0–0 dxe3 18.fxe3 Tab8 19.Td3 Tb4 20.Tc3 Le4 21.Dd2
Na 21.De2 Dxc3 had ik afgewikkeld naar een goed eindspel.
21…Td8 22.De1 Td3
23.Pd4!? cxd4
Ik miste met weinig tijd 23…Tbxd4, maar ik zag 25…Dg5.
24.Txd3 Tc4+ 25.Kd2 Dg5
Dit deed me denken aan de keeper van Floreant 1 uit Boskoop. Tijdens de gebruikelijke thuisnederlaag riep hij wanhopig: “Ze komen van links, ze komen van rechts en ze komen door het midden!”
26.Tf1 Lxd3 27.Kxd3 Db5 28.a4 Txa4+ 29.Kc2 Dc4+ 30.Kb1 Dd3+ 0-1
Aan zo’n analyse van Rini valt zeer weinig toe te voegen! Het is alleen misschien aardig te vertellen dat ik (PB) uit eigen ervaring weet dat 2…f6 sterk is na 1.d4 d5 2.Lg5 en dat wijlen Jannes van der Wal het ook speelde. Na 5.Pc3 (beter 5.Pf3 of 5.Lb5) is wit al behoorlijk in de problemen.
Over de derde kandidaat kon de jury kort maar goed zijn: “Prima partij, mooi afgerond in de koningsaanval.”
Sim Maerevoet – Luuk Baselmans
Charlois Europoort-Stukkenjagers
1.Pf3 d5 2.g3 Pf6 3.Lg2 e6 4.0–0 Le7 5.d3 0–0 6.Lf4 c5 7.a4 Pc6 8.e4 Te8
Na 8…dxe4 9.dxe4 Pxe4 10.Pe5 krijgt wit flinke druk over de lange diagonaal voor de pion. Zo hebben spelers als Zviagintsev, Carlsen en Andreikin het Maerevoet al voorgedaan.
9.Pa3 a6 10.Te1
De engine geeft hier 10…h6 als OK voor zwart, maar Luuk wil zijn tegenstander geen ‘haakje’ geven.
10…Lf8 11.e5 Pd7 12.c3 Tb8 13.c4?!
13…Pb4?
Een heilloze uitval; zwart laat zijn enige min of meer actieve stuk afruilen.
14.Pc2 Pxc2 15.Dxc2 d4 16.h4 b5 17.axb5 axb5
18.Pd2?! Lb7?!
De enige manier om tegenspel te krijgen was 18…bxc4! en wit had deze aantasting van zijn structuur moeten verhinderen met 18.b3.
19.Pe4 h6? 20.b3!
Eindelijk. Nu wordt het eenrichtingsverkeer.
20…Db6
21.g4! Ta8 22.De2
22.Tab1! zou de AlphaZero-oplossing zijn (ook die van Stockfish, trouwens). Met de torens van het bord wordt het witte aanvalspotentieel kleiner.
22…Txa1 23.Txa1 bxc4 24.bxc4 Ta8 25.Txa8
25.Td1 dus nu.
25…Db1+?! 26.Kh2 Lxa8 27.g5 hxg5
Gezien het vervolg moest hier 27…Lxe4 gebeuren, en na 28.Lxe4 geeft de engine het hopeloze 28…Db8 – dat zegt wel iets over zwarts 25ste zet.
28.Pxg5 Lxg2
29.Dh5! Dxd3
Verplicht, want na 29…Dh1+ 30.Kg3 Le4 31.Dxf7+ Kh8 32.Pxe4 kan zwart achterin niet alles bij elkaar houden, en eeuwig schaak zit er niet in.
30.Dxf7+ Kh8 31.Dh5+ Kg8 32.Df7+ Kh8 33.Kxg2 Df5 34.De8!?
Wit versmaadt een prozaïsche winst met 34.Dxd7 Dxf4 35.Dxe6 (of misschien vond hij de zwarte d-pion te gevaarlijk) en gaat voor de koningsaanval.
34…Kg8?
34…Pb6 35.Pxe6 Kg8 was wat taaier, hoewel het na 36.Kg3! Pxc4 37.Pxf8 Dxf8 38.Dc6 toch gewonnen blijkt voor wit: 38…Df7 (anders 39.Dd5+ Df7 40.e6) 39.h5! (verhindert 40…Dg6+ en dreigt dus 40.e6) 39…Dxh5 40.Dd5+ Df7 41.e6 Dg6+ 42.Kh2 en het paard op c4 gaat verloren. Maar dat was niet makkelijk te berekenen.
Na de tekstzet heeft wit een verbeterde versie van de optie op de vorige zet omdat hij op e6 kan slaan met schaak:
35.Dxd7 Dxf4 36.Dxe6+ Kh8 37.Pf7+ Kh7 38.Pg5+ Kh8 39.f3!
Wit wil Dg6 spelen, en waarom is dat zo sterk…?
39…d3 40.Dg6 Dxh4
41.Df5!
Een overval op ‘klaarlichte dag’ – 41…Le7 42.Dc8+. Zwart gaf op.
Een overtuigende illustratie van de kracht van de tandem dame + paard.
De volgende partij is meer een curiosum. Hendriks schreef: “Wit leek een modeloverwinning te gaan boeken vanuit een soort Maroczy maar met een pion meer raakte hij de draad kwijt in het eindspel. Zwart knokte terug en offerde heel fraai zijn loper voor drie verbonden vrijpionnen. Die bleken niet te stoppen en de mooie slotstelling doet natuurlijk sterk denken aan de beroemde slotstelling van McDonnell-De La Bourdonnais uit 1834.” En Lahaye sprak van een “heel leuk en bijzonder eindspel” maar vond het voorafgaande minder bijzonder. Vanwege het bijzondere slot nemen we de partij toch mee.
Piet Peelen – Borna Mohammadi Nia
Zukertort Amstelveen-Zuid Limburg
1.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.0–0 0–0 6.Pc3 Pc6 7.d4 cxd4 8.Pxd4 Pxd4 9.Dxd4 d6 10.Ld2 Le6 11.Dd3 Pd7 12.b3 Pc5 13.Dc2 Dd7 14.Tac1 Tfc8 15.Tfd1 Lf5 16.e4 Lg4 17.f3 Lh3 18.Lxh3 Dxh3 19.Pd5 Dd7 20.Lg5 Te8 21.Dd2 Pe6 22.Le3 Dc6 23.Pb4 Dc7 24.Pd5 Dc6 25.Da5 b6 26.Db5 Dxb5 27.cxb5 Kf8 28.Tc4 Tec8 29.Tdc1 Txc4 30.Txc4 Tb8 31.Ta4 Tb7
Peelen heeft in alle kalmte een duidelijk voordeel opgebouwd en oogst nu een pionnetje met een aardige petite combinaison volgens het onderste rij-motief. Niets aan de hand.
32.Pxb6! Pc7 33.Pc8 Pxb5 34.Pxa7 Pc3 35.Ta6 f5 36.Pc6 Ke8 37.exf5 gxf5 38.Kf1 Pd5 39.Ld2 Kd7 40.Pa5 Tb5 41.Pc4 Pc7
Taai verdedigingswerk.
42.Ta5 e5 43.Ke2 Txa5 44.Lxa5 Pb5 45.Pe3 Ke6 46.Pc2 e4 47.a4 Pc3+ 48.Lxc3 Lxc3
Tot nu toe valt er niet zo veel te vertellen over deze partij. Peelen staat nog steeds gewonnen, maar nu begint hij een beetje te zwemmen.
49.Pe3?!
Nodigt de zwarte centrummacht als het ware uit om naar voren te walsen. Piet meldde achteraf dat het natuurlijke 49.Ke3 beter was geweest.
49…d5 50.g4 f4?!
Borna is met de moed der wanhoop blijven verdedigen. Ruikt hij nu bloed? Na 50…fxg4 51.Pxg4 (of 51.fxe4 dxe4 52.Pxg4 Kd5) 51…Kf5 zijn de zwarte remisekansen al groot.
51.Pf5?!
51.Pd1 was safer, maar wat kan wit hier nou gebeuren?
51…Ke5
52.h4??
Een fout met dramatische consequenties. 52.Ph6 won nog steeds.
52…h5!
En ineens is de zwarte pionnenmacht onstoppelijk! Slaan kan niet wegens paardverlies, en dat betekent dat wits belangrijke verdedigende pion f3 beslissend wordt afgeleid.
53.Ph6 d4! 54.Pf7+
54.gxh5 d3+ 55.Kf1 e3 en het is al klaar!
54…Kf6 55.Pg5 d3+ 56.Kd1
56…e3!
Zwart kan zelfs de loper geven. Na 56…exf3 57.gxh5 (57.Pe4+? Ke5 58.Pxc3 f2) 57…Kf5 58.Pxf3 Kg4 59.Pg5 Kxh5 60.Ph3 f3 61.Pf2 Kxh4 62.Pxd3 maakt hij met de nodige moeite remise.
57.Pe4+ Ke5 58.Pxc3 hxg4 59.fxg4 f3
Wat een plaatje! Het doet sterk denken aan McDonnell-Labourdonnais, 190 jaar geleden:
Alexander McDonnell – Louis De Labourdonnais
Londen 1834
Overigens stond in het meest recente New In Chess Magazine (2024 # 6 & 7) nog zo’n stelling, uit een onzinpartij die het record vestigde van partij met de meeste zetten:
Billy Fellowes – Peter Lalic
Londen 2024
Eindelijk: 272…Dd7 mat.
En als je erop gaat letten vliegen ze je on de oren. In hetzelfde magazine New In Chess, in een artikel van Jan Timman over de oplossing van de Babson Task:
Gady Costeff, studie 2024 (zwart speelt, wit wint)
Leuk voor de donkere dagen voor Kerstmis, of in ieder geval voor de dagen tot de volgende KNSB-ronde waarin er weer meer mooie potten te zien zullen zijn!
slot Piet Peelen – Borna Mohammadi Nia
60. Ke1 f2 61. Kf1 Kd4 62. Pb5 Ke4 63. Kg2 d2 64. Pc3 Kd3 65. Pd1 Ke2 66. Pc3 Ke1 0-1
