Schaken en een visuele beperking kunnen heel goed met elkaar samen gaan. Zie hiervoor de vele blinde en slechtziende schakers bij de Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten (NSVG) die al meer dan 40 jaar bestaat. Schaken kan een zeer leuke en een uitdagende sport zijn voor visueel gehandicapte mensen. Middels dit artikel willen wij u op de hoogte brengen van de mogelijkheden die het schaakspel de visueel gehandicapten als hobby kan bieden.
De Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten
De NSVG heeft als doelstelling het schaken onder visueel gehandicapten te stimuleren en hun te begeleiden en te informeren over de mogelijkheden van het schaakspel. De NSVG organiseert het komend jaar de Open Nederlands Kampioenschap waaraan visueel gehandicapten als zienden in Nederland als uit het buitenland deel kunnen nemen. De doelstelling is o.m. de integratie tussen de visueel gehandicapte schakers met zienden te bevorderen. Daarnaast brengt de NSVG om de twee maanden haar clubblad, in aangepaste vorm, uit.
Hoe ziet het schaakspel voor visueel gehandicapten eruit?
Het schaakspel wordt aangepast aan de situatie van de visueel beperkte schaker. Een belangrijke aanpassing in het schaakspel voor blinden en slechtzienden betreft het bord, de schaakstukken en de klok.
Het bord
Het schaakbord is zowel in klein (20cm x 20cm) als in groot formaat (36cm x 36cm) beschikbaar. Op deze speciale schaakborden staan de zwarte velden hoger dan de witte velden zodat een blinde schaker het verschil tussen de velden duidelijk kan voelen. Een belangrijk voordeel van een klein bord heeft te maken met het overzicht die het biedt voor de blinde en de slechtziende schaker. Een ander voordeel van een klein bordje is dat een blinde schaker het bord sneller kan afvoelen. Op een groot bord daarentegen zijn de velden en de stukken weer groter. Sommige slechtziende schakers vinden daarom een groot bord prettiger.
De schaakstukken
De zwarte schaakstukken zijn ook aangepast. Deze hebben namelijk een ijzeren pinnetje op hun kop zodat de blinde schaker de zwarte stukken gemakkelijker kan herkennen. De witte schaakstukken krijgen uiteraard geen ijzeren pinnetje op hun kop zodat de schaker het verschil gemakkelijk kan herkennen. Het bord en de stukken hebben een pen-en-gat constructie om ervoor te zorgen dat de stukken niet omvallen wanneer de schaker deze betast.
De schaakklok
Er bestaat een aangepaste schaakklok. Bij deze klok zit er geen glas voor de wijzerplaat en zijn de uren voelbaar gemaakt, zodat de resterende tijd gevoeld kan worden. Als de vlag valt, dan is dat hoorbaar. Met deze relatief kleine aanpassingen kan de visueel gehandicapte schaker heel goed meedoen!
Mocht u meer vragen hebben over deze aangepaste materialen of deze willen bestellen, dan u contact opnemen met de NSVG.
Hoe schaken visueel gehandicapten schakers?
Dat is niet heel erg anders dan ziende schakers behalve dat blinde en slechtzienden schakers met hun eigen bord schaken. Wanneer de schaker zijn zet doet, zegt hij dat tegen zijn opponent die dat weer op zijn eigen bord uitvoert. De blinde schaker heeft meer tijd nodig om het bord te overzien, vooral als hij deze zelf moet opzetten. Daarom is bij het schaakonderwijs aan met name blinde kinderen geduld van de trainer wel erg belangrijk. Wanneer de blinde schaker de coördinaten snel leert gebruiken, kan hij meer tempo maken bij het opzetten van de stukken en bij het volgen van de stelling. Dit zal het schaakplezier erg verhogen. Een ander belangrijk tip voor trainers is om de diagrammen te vergroten onder het kopieerapparaat. De slechtziende schaker kan het bord en de stukken dan beter zien.
Meer informatie?
Als u meer behoefte heeft aan informatie over schaken voor visueel gehandicapten kijk dan op de site van NSVG www.nsvg.nl waar u o.a. ook informatie kunt vinden over aangepast schaakmateriaal en diverse links over schaken voor blinden en slechtzienden. Mocht u in uw omgeving blinden dan wel slechtzienden tegenkomen die willen leren schaken, stimuleert u dit a.u.b. en verwijs daarbij naar de site van de NSVG.
Voorzitter NSVG
voorzitter@nsvg.nl
