Door Peter Boel
Slechts drie Meesterklasse-kandidaten leverde de achtste KNSB-ronde op, en geen ingezonden partijen. Maar wat er door de ballotage kwam was van prima kwaliteit. Jurylid Rick Lahaye werd zelfs lyrisch van de manier waarop Alexey Suvorov Arthur Pijpers versloeg en vergeleek die met een viervoudige axel in het kunstschaatsen. Stefan Beukema werd een goede tweede en Sander Los ging bijna op herhaling na zijn gedeelde prijs van drie ronden geleden. De prijs, The How to Study Chess on Your Own Workbook – Volume 3 van Davorin Kuljasevic, aangeboden door New In Chess, ging dus naar Zuid Limburg-speler Alexey Suvorov.
“Deze partij had alles,” schreef Lahaye over de prestatie van de winnaar. “Opening op hoog niveau, variant met 12…g5 die in de mode is de laatste jaren, interessante onevenwichtigheid in de stelling, totale chaos in de kritieke fase van de partij en prachtige combinaties. Beide mannen maakten er een waar spektakel van! Douze points.”
En Willy Hendriks: “Een exotische opening leverde wit twee verbonden vrijpionnen op tegenover een dreigende 6-4 meerderheid van zwart op de rest van het bord. De witte pionnen werden het snelst gevaarlijk, al helemaal na een fraai stukoffer voor twee van zwarts gevaarlijke pionnen. Het vervolg was een klein tikje rommelig maar al met al wel overtuigend met nog een mooi kwaliteitsoffer en idem mataanval aan het slot.”
Alex Suvorov – Arthur Pijpers
(Zuid Limburg-LSG IntelliMagic)
1.Pf3 c5 2.c3
Vladimir Fedoseev maakt school! Tegen Pentala Harikrishna speelde hij in het recente Tata Steeltoernooi 1.d4 Pf6 2.c3 en won een uitermate interessante partij.
2…Pf6 3.d4 d5 4.dxc5 e6 5.b4
Op deze manier krijgen we een omgekeerde Noteboom-variant met een grote witte pionnenmacht op de damevleugel, ook een populaire opening tegenwoordig.
5…a5 6.e3 axb4 7.cxb4 b6 8.Lb5+ Ld7 9.Lxd7+ Pbxd7
10.a4
Geeft de pion terug in ruil voor een vrij pionnenduo op de damevleugel, terwijl zwart een sterk centrum krijgt. Daarmee ontstaat een stelling die vanouds als uiterst complex bekend staat.
10…bxc5 11.b5 Ld6 12.Lb2
12…g5
Echt zo’n zet die zelfs een jaar of twintig geleden nog allerlei borstelige wenkbrauwen had doen fronsen, maar tegenwoordig dus populair. Zwart probeert snel actie tegen de witte koning te ondernemen.
13.De2
13.g3 g4 14.Ph4 Le5 15.Dc2 Da5+ 16.Kf1 Lxb2 17.Dxb2 Db4 leidde na dameruil tot een eindspel dat voordelig voor zwart uitpakte maar uiteindelijk remise werd in de Olympiadetoppartij Abdusattorov-Ding Liren, Boedapest 2024.
13.h3 Ke7 14.Pbd2 Tg8 15.Dc2 h5 16.h4 werd ook remise in Esipenko-So, Chess.com rapid 2024. Na 16…gxh4 staat zwart hier al wat beter, want als wit g2 niet opgeeft en 17.Pxh4 speelt volgt 17…Tg4! en van de witte damevleugel blijft niet veel over.
13…Tg8?!
Dit ziet er naturel uit, maar het hedendaagse schaak roept om snelheid! 13…g4 14.Pfd2 Dc7 15.e4 Le5 16.Lxe5 Dxe5 17.Ta3 c4 gaf zwart goed tegenspel in Le Quang Liem-Vidit, Tata Steel India Blitz, Kolkata 2021.
14.Pfd2!
Suvorov is goed op de hoogte. Ook 14.0–0 g4 15.Pfd2 is hier mogelijk, maar minder goed is het logischer ogende 14.Pbd2? vanwege 14…g4 15.Ph4 c4! 16.0–0 Pc5 en wit zit al in grote problemen omdat het paard op h4 slecht staat. In Noiroux-Can, Cappelle-la-Grande 2023, verloor wit een stuk na 17.a5? c3! 18.Lxc3 Pfe4 19.Pxe4 Pxe4 20.Ld4 Dxh4 en gaf twee zetten later op.
14…c4 15.0–0 Pc5?!
Maar nu blijken het de zwarte stukken te zijn die te ‘los’ opgesteld staan. Het beste was volgens de engine 15…g4 gevolgd door …Dc7 (of …Db8) met het plan wits zwartveldige loper te ruilen met …Le5 en zelf die diagonaal te pakken. Waarom zwart dan eerst 15…g4 moet spelen, begrijp ik eigenlijk niet helemaal…
16.a5!
Een soort spiegeling van wat er gebeurde in Noiroux-Can zoals hierboven omschreven. Zwart kan niet tweemaal pakken op a5 omdat nu het zwarte paard op f6 hangt.
16…h5?!
Dit komt te laat, de twee witte pionnen worden nu monsters.
17.b6 Pg4 18.g3 f5 19.Pa3!
Met toch wel duidelijke bedoelingen…
19…Pd3
19…Txa5 gaat nu niet, nota bene omdat zwart zijn koningsvleugel heeft verzwakt! Er volgt 20.Paxc4 Txa1 21.Pxd6+ Dxd6 en nu blijken beide zwarte paarden zwak, en ook blijkt waarom die loper op b2 eraf had gemoeten: wit wint met zowel 22.Lxa1 Dxb6 23.h3 als 22.Txa1 Dxb6 23.Ld4 en 24.h3. Maar een goed alternatief was er al niet meer voor zwart.
20.Paxc4! dxc4 21.Pxc4 Pxb2 22.Dxb2
Met werkelijk majestueuze compensatie voor het stuk. Het is meteen hopeloos voor zwart.
22…Lb8
Het enige dat zwart nog kon doen was aanvallen met 22…h4, maar dat faalt direct op 23.Tfd1.
23.Tfd1 Df6 24.Db5+ Kf7 25.Dc6 Le5 26.Tac1 h4
Nu dan wel, maar inmiddels is wit al ver gevorderd.
27.b7 Taf8
28.h3!
Een brutaal staaltje machtsvertoon, en in dit geval nog goed doordacht ook! Het lijkt of zwart nu toch kansen krijgt tegen de witte koning, maar Suvorov heeft alles goed uitgerekend.
28…hxg3 29.hxg4 gxf2+ 30.Kxf2
Nu helpt 30…fxg4+ 31.Ke2 alleen wit maar aan een aanval over de f-lijn; het eindspel na 31…Df3+ 32.Dxf3 gxf3+ 33.Kxf3 is hopeloos voor zwart.
30…Kg6 31.Ke2 Lb8
32.Td6!
Een elegante en sterke slotcombinatie; nu gaat het witte paard een beslissende rol spelen.
32…Lxd6
32…Te8 helpt niet vanwege 33.Tf1 met de dodelijke dreiging 34.gxf5+.
33.Dxd6 Te8 34.Pe5+ Kh6
Na 34…Kg7 beslist dezelfde variant als in de partij zonder het torenschaakje op h1.
35.Th1+ Kg7
36.b8D!
Alles wint hier, maar de trots van je stelling opgeven is mooi voor het publiek.
36…Txb8 37.Dc7+
En zwart verliest have en goed.
1-0
De volgende partij tussen twee Stefannen werd gespeeld in de match De Stukkenjagers-Apeldoorn, die eindigde in een onthutsende 7½-2½ nederlaag voor de Apeldoorners. Beide juryleden noemden deze zege van Stefan Beukema een zeer goede tweede. Hendriks schreef: “Een origineel pionoffer van wit werd niet helemaal goed opgevangen. Wit speelde heel overtuigend verder, sterk onder andere was de dame omspelen van h5 naar e5 via e2. Met een fraai mat op het eind!” Lahaye meldde dat Suvorov toch de voorkeur kreeg vanwege de complexiteit van de stelling en van de uitvoering.
Stefan Beukema – Stefan Kuipers
(De Stukkenjagers-Apeldoorn)
1.c4 e6 2.g3 d5 3.Lg2 d4 4.Pf3 Pc6 5.0–0 Lc5 6.e3 Pge7 7.exd4 Pxd4 8.Pxd4 Lxd4 9.Pa3
Het begint onschuldig genoeg…
9…Lf6 10.Tb1 a5
In plaats van de rokade… en daar gaat Stefan K spijt van krijgen.
11.d4!
Een dynamisch pionoffer voor de aanval.
11…Lxd4
Het eindspel na 11…Dxd4 12.Dxd4 Lxd4 13.Pb5 Lb6 14.Lf4 is zeer onaantrekkelijk voor zwart, met name door het beruchte onontwikkelde koppel Ta8 + Lc8.
12.Pb5 e5 13.Le3!?
13.Te1 en Pxd4 gaf wit ‘gewone’ stellingsdruk voor de pion.
13…c5?
Niet goed was 13…Lxe3 14.Dxd8+ Kxd8 15.fxe3 en de witte aanval blijft ook zonder dames doorgaan, maar het terugofferen van de pion met 13…Lf5! 14.Da4 (14.Pxd4 exd4 15.Dxd4 Lxb1 geeft wit niet genoeg compensatie voor de kwaliteit) 14…0–0 15.Tbd1 Lg4 16.Td2 c5 was prima voor zwart.
14.Lxd4 exd4 15.Dh5
Nu stort de zwarte stelling in na 15…0–0 16.Dxc5, maar wat er in de partij gebeurt is erger.
15…Pf5
Met 15…Lf5 16.Tbe1 houdt zwart het ook niet droog; er dreigt vooral 17.Txe7.
16.Tfe1+ Kf8 17.De2! Le6 18.De5
Toch weer druk op c5, en nu ook nog een ongerokeerde koning.
18…De7 19.Lh3 Ph6
20.Pc7
Direct 20.Lxe6 won natuurlijk ook.
20…Tc8 21.Pd5 Dd8 22.Lxe6 fxe6 23.Pf4 De7 24.Pxe6+ Kg8 25.Dd5 Df7
26.Pd8!
Een aantrekkelijke slotzet, en Kuipers staat het mat toe:
26…Dxd5 27.Te8#
“Ook een hele mooie pot,” vond Lahaye van de derde kandidaat hieronder. “Hij is alleen lastig te vergelijken met de eerste partij. Het is alsof je een goede uitvoer in het kunstschaatsen van een ‘viervoudige axel’ vergelijkt met een goede uitvoer van een ‘dubbele axel’. Beiden prachtig, maar de complexiteit en de mate van kunde qua uitvoer ligt hoger bij Suvorov.”
Onno Elgersma – Sander Los
(Kennemer Combinatie-Zukertort Amstelveen)
1.Pf3 Pf6 2.d4 g6 3.Pbd2 Lg7 4.e4 d6 5.Lb5+ c6 6.Ld3 0–0 7.0–0 Dc7 8.Te1 e5 9.c3 Pbd7 10.Lf1
En Sander laat zich uit de tent lokken:
10…d5 11.dxe5 Pxe5 12.Pxe5 Dxe5 13.Pf3 Dc7 14.e5 Pe4 15.c4 Td8
16.cxd5
Tot dusver prima gespeeld door wit, maar hier was 16.Dc2! sterker geweest.
16…cxd5 17.Le3 Lg4 18.h3
En hier gaf 18.Tc1 De7 19.Dd3! Lxf3 20.gxf3 Pg5 21.Ld2 nog een klein voordeeltje.
18…Lxf3 19.gxf3
19…d4!
Zwart grijpt de gelegenheid aan om onrust te stoken. Pakken gaat niet goed: 20.Lxd4 Pg5! met allerlei vervelende dreigingen (niet 20…Lxe5?? 21.Txe4).
20.Lf4 Pc5 21.Lg3
Met actiever spel had Onno de zaak nog onder controle kunnen houden: 21.Tc1 Db6 22.Lc4 Pe6 23.Te4 of 23.Dd2.
21…De7 22.f4
22…d3!
Wat je noemt een nagel aan de witte doodskist.
23.Dd2
De laatste kans om die nagel te verwijderen was 23.b4 d2 24.Te2 Pe6 25.Txd2. Zwart wint dan na 25…Dxb4 een pionnetje op f4, waar wit dan wel wat compensatie voor heeft.
23…Td4!
Nu is het te laat.
24.Lg2 Tad8 25.Tac1 Lh6 26.Tc3
26.b4 Pe6 creëert nu alleen maar meer zwaktes. Nu hamert Los de boel vast, met het nodige geduld – net zoals in ronde 5 na het positionele kwaliteitsoffer tegen Xander Wemmers dat hem toen de gedeelde schoonheidsprijs opleverde. En ook daar had hij zo’n irritante pion op d3 staan!
26…a5 27.b3 b6 28.h4 De6 29.De3 Df5 30.Tc4 d2 31.Td1 Txc4 32.bxc4 Dc2 33.Lf3 Td3
Ook 33…Dxc4 was hier mogelijk: 34.Txd2? Dc1+. Maar Sander geniet blijkbaar weer van de status quo.
34.De2 Pa4 35.e6
Ontsnapt wit nu toch nog…?
35…Pc3!
Na de geduldige opbouw rondt hij af met een scherp berekende finish.
36.e7
Na 36.De5 Txf3 37.e7 Dxd1+ 38.Kg2 Da4 beslist de d-pion.
36…Pxe2+ 37.Kh2 Dxd1 38.e8D+ Lf8 39.Lxe2
Onno heeft de materiële stand bijna gelijkgetrokken, maar er is nog steeds die d-pion:
39…De1
Ook 39…Dxe2 won natuurlijk.
0-1
