Nick Maatman.
door Peter Boel
Voor zijn zege op Yong Hoon de Rover van De Waagtoren maakte Nick Maatman in de zesde KNSB-ronde origineel gebruik van zijn torens. Een niet direct winnend maar wel interessant en sterk kwaliteitsoffer charmeerde de juryleden Thomas Willemze en Frank Erwich zodanig dat het de Groningse meester de New In Chess schoonheidsprijs opleverde: het boek Perpetual Chess Improvement van de bekende schaakpodcaster Ben Johnson.-
Uit het juryrapport: “We zijn erg gecharmeerd van Nick’s rooklift-idee in combinatie met het openbreken van de koningsstelling middels f4-f5. Hoewel wit wel hulp krijgt met 17…Le6, is het ook wel heel verleidelijk om deze zet te spelen. Na 18.f5 krijgt wit een sterke aanval. Niet winnend, maar in de praktijk lastig te verdedigen. Heel creatief gespeeld door Maatman!”
Nick Maatman – Yong Hoon de Rover
Groningen Combinatie-De Waagtoren
1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.c4 Lg7 4.Pc3 d5 5.cxd5 Pxd5 6.e4 Pxc3 7.bxc3 c5 8.Tb1 0–0 9.Le2 Pc6 10.d5 Pe5 11.Pxe5 Lxe5 12.Dd2 e6 13.f4 Lc7 14.0–0 exd5 15.exd5 La5 16.d6 Tb8
17.Tb3
Een zeldzame zet waarmee slechts één obscure partij in de MegaBase staat. Hier wordt vaak 17.La3 gespeeld; de tweede zet is 17.Tb5. Het voordeel van de tekstzet is dat de toren snel kan ingrijpen over de derde rij.
17…Le6?!
De beste zet is hier 17…Lf5 (ook het aangewezen antwoord op 17.La3). Maatman’s antwoord op de tekstzet is gevat:
18.f5! Lxf5
Na aanname van de kwaliteit met 18…Lxb3 heeft wit al flinke compensatie als hij gewoon op b3 terugslaat, maar de spectaculaire variant is 19.f6 Lxc3! (19…Kh8 20.axb3 gevolgd door Tf3 en Dh6 met de pointe …Tg8 Dxh7+ en mat) 20.Dxc3 Te8 (na 20…Le6 doet wit weer hetzelfde, maar zo simpel is het niet; na 21.De3 Kh8 22.Dh6 Tg8 23.Tf4 g5 24.Ld3 Tg6 25.Lxg6 Dg8 26.Lxf7 Lxf7 27.Tf5 – alles gedwongen – staat wit op winst) en nu, weer met hetzelfde idee, 21.Dd2 (21.Lb5 Lxa2 22.Lxe8 Dxe8 23.Dxc5 Td8 is ook ongeveer gelijk, ondanks het feit dat wit met 24.Lf4 de d6-pion kan dekken) 21…Txe2! 22.Dxe2 (22.Dh6?? Df8) 22…Le6 en zwart heeft een pion meer, maar wit heeft natuurlijk prima compensatie.
19.Txf5! gxf5 20.Dh6 f6
Nu komt de b3-toren er inderdaad bij. Dat kon zwart verhinderen met het iets betere 20…c4! 21.Lxc4 Kh8 22.Ld3 f6 23.Lxf5 Tf7 en wit heeft nog steeds goede compensatie, zelfs een plusje, maar hij heeft niets directs en moet even terug met 24.Df4.
21.c4 Kh8
Na 21…Tf7 is 22.Lf4 gevolgd door Lf3 sterk.
22.Lf4
22…Dd7?
Nu komt zwart verloren te staan. De beste verdediging was 22…Tf7 om de dame flexibeler te houden op de achterste rij. Na Lh5 kan de toren dan naar g7.
23.Te3?!
Een onnauwkeurigheidje, dat overigens het voordeel niet weggeeft, maar handiger was 23.Lh5 waarmee wit meerdere belangrijke verdedigingsvelden controleert.
23…Tfe8 24.Dxf6+ Dg7 25.Le5!
25…Dxf6?
Nu worden de lopers in combinatie met de d-pion te sterk. Zwart kon zich hier nog goed verdedigen met 25…Txe5! 26.Dxe5 Td8 en na bijvoorbeeld 27.De8+ (27.Dxf5 Dd4! 28.De5+ Dxe5 29.Txe5 Txd6 lijkt ook te keepen voor zwart, hoewel wit de b7-pion nog wint) 27…Txe8 28.Txe8+ Dg8 29.Txg8+ (29.d7 Kg7 en wit schiet niets op met het feit dat de pion op d7 staat) 29…Kxg8 is het eindspel remise, want na 30.Lf3 Kf7 kan wit de b-pion niet winnen zonder dat hij de d-pion verliest.
26.Lxf6+ Kg8 27.Le7! Ld8 28.Lh5 Lxe7 29.dxe7 Kg7
30.Te6!
De enige winstzet, die de zwarte koning nog even afhoudt. Maatman maakt het nu strak af.
30…a6 31.a4 b5 32.cxb5 axb5 33.axb5 c4 34.Kf2 c3 35.Lxe8 Txe8 36.Tc6 Txe7 37.Txc3
En dit geloofde Yong Hoon wel. De witte toren staat achter de extra vrijpion en daarmee kan zijn koning binnenwandelen.
1-0
Het was ook mooi om Paul Motwani weer in actie te zien. De Schotse grootmeester maakte zichzelf een decennia of twee geleden populair met zijn analyses in Schaaknieuws van eigen gespeelde, vaak hyperscherpe partijen. En op 16 december was het of hij nooit was weggeweest.
Clubgenoot Marnix van der Zalm zond de volgende partij in met de woorden: “Bijgaand een partij die getuigt van een woeste en directe schoonheid, en waarvan ik het vermoeden heb dat de winnaar te bescheiden is om hem in te zenden. Hij was er overigens wel tevreden over (…) Vanaf zijn 13e deelt de zwartspeler vrijwel iedere zet een tik dan wel dreun uit, waarop zijn gewaardeerde tegenstander besluit het onvermijdelijke mat toe te staan.”
De jury vond dat Motwani zijn tegenstander op indrukwekkende wijze had overklast maar dat de partij van Maatman net iets meer ‘extra’s’ had.
Jeroen Blokhuis – Paul Motwani
Klasse 1A, HWP Sas van Gent-DD
1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.Pf3 Pf6 5.Le3 0–0 6.Dd2 c6 7.Ld3
Over de opening zeggen we niet te veel. Engines vinden het niks, mensen wel.
7…Pbd7 8.Pe2
In geval van 8.0–0–0 is zwart al klaar voor 8…b5. Wit hinkt nog een beetje op twee gedachten.
8…e5 9.dxe5 dxe5 10.h3 De7 11.0–0 Pc5 12.Db4 Pfd7 13.Pg3 a5
14.Lxc5?
Deze loper gaat wit deerlijk missen. Verstandiger was 14.Dd2, maar dat betekent wel een verlies van twee tempi.
14…Pxc5 15.Da3 b5 16.Le2 f5
Motwani laat er, zoals bekend, geen gras over groeien.
17.exf5 gxf5 18.Ph5 b4 19.De3 f4 20.Lc4+ Kh8 21.Dd2 e4 22.Pd4
22…Lxh3
Het feest begint! Het had ook veel prozaïscher gekund met 22…Dg5 23.Pg3 (23.Pxg7 Lxh3 24.f3 Dxg7 25.Pxc6 e3 26.Dd4 Tf6! of 26.De2 Tf5!) 23…e3 24.fxe3 Dxg3.
23.gxh3 Dg5+ 24.Pg3 e3 25.Pf3 Dg6 26.fxe3
26…Pe4
Natuurlijk sterker en vooral agressiever dan 26…Dxg3+ 27.Dg2.
27.Dg2 Pxg3 28.Tfe1 Lxb2 29.Tad1 Lc3 30.exf4 Lxe1 31.Txe1 Txf4
Dit moment wil ik graag even voor het voetlicht halen: we zijn al bij zet 32 en Motwani heeft natuurlijk een aanval, maar hij staat niet eens materiaal achter. Sterker nog…!
32.Pe5 Dg7 33.Dxc6 Taf8 34.Pg4 Txg4 35.hxg4 Dd4+ 36.Kh2 Df2+ 37.Dg2 Dxe1 38.Dxg3 Tf2+ 39.Kh3 Dh1+ 40.Dh2 Dxh2#
Dan was er opnieuw een sterke partij van Arthur de Winter, die dit seizoen niet van ophouden lijkt te weten. Interessante momenten waren er zeker, waarbij De Winter steeds voor de scherpste oplossing koos.
Arthur de Winter – Michael Buscher
Zukertort Amstelveen-Zuid Limburg
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0–0–0 Ld7 9.Kb1 h6 10.Le3 Dc7 11.f4 Le7 12.Ld3
12…0–0–0?
Dit lijkt niet zo onlogisch omdat de zwarte koning hier betrekkelijk veilig staat, maar het biedt zwart weinig tegenspel. Normaal is hier 12…b5 en later rokeert zwart kort, met een felle strijd met tegengestelde rokades – dat is waarvoor je Siciliaans speelt met zwart. Nu heeft wit gewoon meer ruimte en ook nog een iets stevigere koningsstelling.
13.h3 Pxd4 14.Lxd4 e5 15.La7!
Irritant zetje! In deze stelling wil zwart natuurlijk geen …b7-b5 spelen, dus de loper blijft een doorn in zijn vlees.
15…Dc6 16.fxe5 dxe5
17.Pd5!
Nu krijgt wit toch zijn koningsaanval.
17…Pxd5 18.exd5 Dxd5 19.Dc3+ Dc6 20.Dxe5 Ld6 21.Dxg7 Le6
Of 21…Thg8 22.Dxf7 Txg2 23.The1! en wit beheerst het bord, bijvoorbeeld 23…Lxh3? 24.Le4.
22.Lf2
Arthur wil zijn dameloper voor afruil behoeden, maar dat was niet nodig geweest; na 22.b3! (altijd een handige zet, zie het partijverloop) 22…Lc5 (22…Thg8 23.Df6 Txg2 24.The1 en ook met een gelijk aantal pionnen beheerst wit de stelling) 23.Lxc5 Dxc5 24.Le4 houdt wit groot voordeel.
22…Le7 23.De5 Ld6 24.Df6 Dd5
Nu had zwart voor zijn ellende nog wel even eerst dat pionnetje op g2 mee kunnen pakken.
25.Dc3+ Kb8 26.b3 Lc7 27.g4 h5
28.Lxa6! Dg2 29.Ld4
Zo behoudt wit het stuk.
29…Thg8 30.Le5! Tc8 31.Ld3 hxg4 32.hxg4 Dxg4 33.Tde1 Lf5 34.Thf1
Nog sterker was 34.Th8! Txh8 35.Lxc7+ Txc7 36.Dxh8+ Lc8 (36…Tc8? verliest een loper na 37.De5+) 37.Te8 en zwart kan geen vin meer verroeren.
34…Lxd3 35.Dxd3 Dh5 36.Dd5 Lxe5
37.Txf7!
De Winter speelt weer met flair. Na 37…Tc7 hangt de toren op g8 en de loper op e5 is gepend, dus offert zwart de dame:
37…Dxf7 38.Dxf7 Lc7
38…Lc3 had tenminste de witte toren op de eerste rij gehouden, maar wit maakt zich langzaam los.
39.Dd5 Tg7 40.Db5 Ld6 41.Te8 Txe8 42.Dxe8+ Kc7 43.De4 Te7 44.Dc4+ Kb8 45.b4 Le5 46.Dc5 Te8 47.a4 Lg7 48.a5 Lf8 49.Db6 Te1+ 50.Ka2 Lg7 51.Dd8+ Ka7 52.b5 Lc3 53.b6+ Ka6 54.Dd3+ 1-0
Wat kan uw verslaggever zeggen van de volgende partij, ingestuurd door de witspeler?? In ieder geval dat de tegenstander Marcel sympathiek noemde en het mooi vond dat hij zich mat liet zetten. En dat hij nog steeds een uitstekende score heeft in de KNSB, ook na dit ongelukje…
De juryleden beaamden dat wit de partij foutloos speelde, maar dat wit ook wel alle ruimte kreeg om zijn aanval op te zetten. Dat kan al bij één klein onnauwkeurigheidje in een open Siciliaan.
Michael Riemens – Marcel Boel
Klasse 2A, Spassky’s-Apeldoorn 2
1.e4 c5 2.Pc3 a6 3.Pge2 d6 4.d4 cxd4 5.Pxd4 Pf6 6.Lc4
De oude Sozin-variant, ook wel Fischer-variant genoemd vanwege diens voorkeur voor 6.Lc4.
6…e6 7.Lb3 Le7 8.f4
8…Dc7?
Een onnauwkeurigheid, meldde Riemens. Na het betere 8…0–0 heeft de opstoot 9.f5 minder effect wegens 9…exf5 10.Pxf5 Lxf5 11.exf5 en nu geeft het sterke pionoffer 11…d5! zwart mooi tegenspel, bijvoorbeeld 12.Pxd5 Lc5!.
9.f5
“In de geest van Fischer!” – Riemens.
9…e5 10.Pde2 0–0 11.g4!
Nu gaat het hard, en zwart heeft helemaal geen tegenspel. Marcel vertelde Michael na de partij dat hij met zijn volgende zet in troebel water probeerde te vissen omdat hij vond dat hij al heel slecht stond.
11…Dc5 12.Pg3 Ld8
The ‘Bad Bishop Bounce’ noemde Daniel King dit in zijn boek over de Kalashnikov. Hier brengt de BBB zwart niet veel.
13.g5 Pe8
13…Lb6 had het idee kunnen zijn, maar 14.Tf1 (of ook het ‘normale’ 14.Df3) helpt wit alleen maar.
14.Pd5 Ld7 15.Le3 Dc8 16.Dh5 g6 17.Dh6 Pc6
Wit heeft alles wat hij wil, en het verbaast niet dat er een winnend offer in de stelling zit:
18.Ph5! gxh5
Anders 19.Ph/df6+ en mat.
19.g6 Lh4+ 20.Kd2 hxg6 21.fxg6 fxg6
En mat met een dubbelschaak:
22.Pf6#
In de volgende zesdeklassepartij bracht de dertienjarige witspeelster, een talent uit Schiermonnikoog, een fraai matje op het bord. Ingestuurd door trainer en clubgenoot Sjoerd van Soest. Met 17.d6 dreef Carlijn een wig in de zwarte stelling en vervolgens ging ze op jacht naar de eenzame zwarte koning:
Carlijn Hagen – Maarten ter Bals
Klasse 6A, De Paardensprong-Apeldoorn 5
24.Txh5+! Kxh5
24…gxh5 25.Df6# is sneller.
25.Dh7+ Kxg5 26.Dh4+ Kf5 27.Df4#
Een mooie vondst, prezen Thomas Willemze en Frank Erwich van de jury.
Winnaars New In Chess schoonheidsprijs
